Viktige telefonnummer

• Politi: 112 eller 02800
• Krisesenteret Sogn og Fjordane: 57 74 36 00
• Legevakt/overgrepsmottak: 116 117
• Barnevernvakt: 57 75 68 00 (dagtid), 47 45 72 72 (mellom 15.30-8.00 og helg)

Ring politiet ved fare

Ved alvorlege trugslar eller fysisk skade: ring 112.

Legevakt og overgrepsmottak

• Ring legevakt eller overgrepsmottak på 116 117 for undersøking og sporsikring.
• Ikkje dusj eller vask kroppen før undersøkinga.
• Ved halsgrep eller kveling bør du alltid oppsøke lege.

Krisesenteret Sogn og Fjordane

Du kan kontakte Krisesenteret Sogn og Fjordane på 57 74 36 00 for støtte og hjelp.

Tryggleik her og no

Spør deg sjølv: Er du, eller den som er utsett, trygg?

Vurder kva du kan gjere for å vere trygg fram til du får hjelp.

Når det gjeld barn

Plikt til å hindre vald og overgrep mot barn

Du har plikt til å hindre vald og overgrep mot barn dersom du har grunn til å tru at eit barn blir, eller kan bli, utsett.

Situasjonar som kan vere teikn

• Fysiske skader
• Teikn på psykisk vald
• Alvorlege trugslar
• Mistanke om seksuelle overgrep
• Barnet er redd for å gå heim
• Barn blir henta av foreldre som er rusa, eller er åleine heime med rusa foreldre
• Mistanke om kjønnslemlesting eller tvangsekteskap
• Barnet fortel sjølv om det har opplevd vald eller overgrep

Kven skal varslast?

• Varsle politiet så snart som mogleg.
• Varsle barneverntenesta eller barnevernsvakta.
• Ved synlege skader: ta bilete om mogleg, og vurder om barnet må til lege for å sikre bevis.

Viktig: Dersom det er mistanke om vald eller overgrep mot barn, skal ikkje foreldra varslast.

Gratis og døgnopen hjelp

Vurderer du å bryte ut av ein valdeleg relasjon, eller har du allereie gjort det? Du kan ta direkte kontakt med kommunen sitt krisesentertilbod: Krisesenteret Sogn og Fjordane tlf. 57 74 36 00.

• Tilbodet er gratis.
• Du treng ikkje tilvising eller avtale.
• Krisesenteret er ope heile døgnet.

Kva du kan få hjelp til

Krisesentertilbodet gir:

• Støtte og praktisk hjelp
• Råd og rettleiing
• Hjelp til bearbeiding
• Informasjon om rettar og moglegheiter
• Advokatbistand
• Formidling av kontakt med offentlege instansar
• Mellombels butilbod i trygge omgjevnader

Tryggleik og anonymitet

• Krisesenteret har teieplikt.
• Du kan vere anonym.
• Det er mogleg å ta kontakt for ein uforpliktande samtale.

Viktige telefonnummer

Krisesenteret Sogn og Fjordane: 57 74 36 00.

Legevakt og overgrepsmottak: 116 117.

Meir informasjon

Besøk overgrep.no eller les meir hjå Krisesenteret Sogn og Fjordane si heimeside. 

Kven kan dette vere aktuelt for?

Denne informasjonen er for deg som til dømes er

• nabo
• forelder i klassen
• besteforelder
• speidarleiar
• fotballtrenar
• eller har ein annan relasjon til barnet

Kva skal du gjere?

Dersom du er uroa for, eller trur at eit barn blir utsett for vald eller seksuelle overgrep: kontakt politiet eller barnevernet/barnevernsvakta.

Er du usikker? 

Du kan drøfte anonymt med desse tenestene først. Politiet eller barnevernet vil gi deg råd om kva du bør gjere vidare, og om saka er så alvorleg at du må melde frå.

Teikn du kan sjå etter er

• sår og blåmerke på uvanlege stader på kroppen
• brann- eller kuttskadar
• svimmelheit
• søvn- eller spiseproblem
• magesmerter eller hovudpine
• uro, irritabilitet eller tristheit
• tilbaketrekking, utagerande eller «pleasande» åtferd
• reaksjonar ved berøring
• hyppige legebesøk eller innleggingar på sjukehus utan klare symptom
• foreldre som motset seg innsyn i familien
• sjølvskading
• bruk av rusmiddel
• dårleg tannhelse
• skjulte bodskap i barnet si åtferd eller snakk

Korleis snakke med barnet

• Bruk barnet sine eigne ord.
• Ver nysgjerrig og utforskande – ikkje krev detaljar.

Start gjerne med observasjonar:

• «Eg har lagt merke til at du ofte har vondt i magen.»
• «Eg ser du verkar trøytt og trist.»
• «Du har blåmerke på armen.»

Tips når du spør

• Gjenta det barnet seier.
• Unngå leiande spørsmål – still opne spørsmål.
• Bruk støtteord: «hmm…», «ja, fortel», «fortel meir».
• Sei gjerne fleire gonger: «Eg er her», «kom innom om du vil snakke med meg».
• Avtal eit nytt møte med barnet.
• Bruk tid og pausar i samtalen.

Når barnet fortel

• Bekreft at det barnet har sagt er viktig.
• Sei at du må dele informasjonen med andre vaksne for å hjelpe.
• Avtal gjerne med barnet korleis informasjonen blir delt, og spør om barnet vil vere med på samtalane.

Hugs: det er politi eller Statens barnehus som gjennomfører avhøyr – ikkje du.

Dokumentasjon

• Skriv ned det barnet har fortalt, så ordrett som mogleg.
• Noter kven som har sagt kva: «Mor seier …», «Barnet fortel …».
• Dokumentasjon er viktig.

Kven kan du drøfte saka med?

• Barnevernet/barnevernsvakta
• Krisesenter Vest
• Politiet

Handlingsark

Her finn du informasjon om kva du kan gjere ved mistanke om vald eller seksuelle overgrep mot barn (PDF, 159 kB).

Kven kan dette vere aktuelt for?

Denne informasjonen er for deg som til dømes er

• familiemedlem
• ven
• kollega
• nabo

Du kan sjå etter teikn som

• sår og blåmerke
• brann- eller stikkskadar
• svimmelheit
• konsentrasjonsvanskar
• søvn- eller spiseproblem
• uro eller utagerande åtferd
• depresjon eller irritabilitet
• endra åtferd eller mange avlyste avtalar
• at personen vil ikkje ta imot hjelp som krev innsyn i familien
• at partnaren er alltid med til avtalar
• hyppige legebesøk med diffuse symptom
• reaksjonar ved berøring
• bruk av rusmiddel

Korleis snakke med den utsette

Start samtalen

• Sei at du er bekymra.
• Beskriv kva du ser:
  • «Du verkar sliten.»
  • «Eg har lagt merke til at du ofte er borte frå jobb.»
  • «Eg ser du har blåmerke på armen.»

Fortsett samtalen

• «Dette gjeld kanskje ikkje deg, men mi erfaring er at mange som ikkje har det så greitt heime kan få slike plager. Kva tenkjer du om det?»
• «Korleis har du det heime?»

Tips i samtalen

• Unngå å bruke ordet «vald».
• Still opne spørsmål – ikkje leiande.
• Lytt aktivt, bruk støtteord: «hmm…», «fortel meir om det».
• Gjenta nøkkelord.
• Unngå eigne vurderingar som «oi, så forferdeleg!».
• Tilpass spørsmåla til alder og forståing.

Kva bør du avklare?

• Korleis artar valden seg?
• Slag, truslar eller seksuell tvang
• Lugging, brenning, audmjuking eller latterleggjering
• Nekta råderett over eigne pengar
• Hindra kontakt med familie og vener
• Øydelegging av eigedelar
• Mishandling av kjæledyr
• Tvangsekteskap
• Kor alvorleg er situasjonen?
• Når skjedde dette sist?
• Er den utsette redd for at noko skal skje framover?
• Er det fare for liv og helse for personen sjølv eller barna?
• Har den utsette tidlegare vore i kontakt med politi eller krisesenter?

Risikofaktorar

Desse forholda kan auke risiko for grov vald og partnardrap:

• Samlivsbrot
• Tidlegare valdsepisodar
• Tilgang til våpen
• Arbeidsløyse
• Økonomiske vanskar
• Sjukdom eller rusavhengigheit

Dersom slike risikofaktorar er til stades: kontakt politi og krisesenter.

Viktig dokumentasjon

• Oppmod den utsette om å skrive ned kva som skjer, kvar og når.
• Noter sjølv det du får høyre, ordrett om mogleg.
• Informer den utsette om kva du vil gjere med opplysningane.

Handlingsark

Her finn du informasjon om kva du kan gjere ved mistanke om vald eller seksuelle overgrep mot vaksne (PDF, 141 kB).